Walia, Cymru, Wales
Powierzchnia: 20,760 tys. km2
Ludność: 2,927 tys. (1997)
Gęstość zaludnienia: 141 osób/km2
Stolica: Cardiff, ok 299 tys. mieszkańców (aglomeracja ok 500 tys. - 1993)
Ustrój: Obszar stanowiący integralną część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, od 1267 r. unia personalna z Anglią, od 1535 do 1707 roku dominium korony angielskiej, po 1707 włączona bezpośrednio do Anglii jako księstwo. 2 maja 1999 roku odbyły się wybory do pierwszego Walijskiego quasi-parlamentu, stanowiącego głównie ciało doradczo-opiniujące rządu brytyjskiego.
Święto narodowe: 1 marca (dzień św. Dawida)
Symbol roślinny: por
Podział administracyjny: Po reformie administracyjnej w 1996 roku Walia dzieli się na 22 niejednorodne jednostki administracyjne. Ich listę można znaleźć tutaj
Główne wyznania: baptyści, metodyści, anglikanie
Język oficjalny: angielski, walijski (językiem walijskim posługuje się na codzień ok 500 tys. mieszkańców, co stanowi najliczniejszą grupę ludności mówiącą językiem celtyckim). Walijski jest językiem urzędowym od lat 60 XX wieku.
Jednostka monetarna: 1 funt angielski = 100 pensów (jako jedyny kraj w obrębie Wielkiej Brytanii Walia nie emituje własnego pieniądza).
Strefa czasu: 0
Większe miasta: Swansea, Newport, Rhondda, Merthyr Tydfil.
Położenie geograficzne: Obszar Walii obejmuje południowo-zachodnią części wyspy Wielkiej Brytanii i wyspy przybrzeżne (Anglesey). Z trzech stron otacza ją morze, od zachodu graniczy z Anglią, od Irlandii oddziala ją kanał św. Jerzego a od Kornwalii kanał Bristolski. Walię można podzielić na dwa główne regiony - zachodni, z górami Kambryjskimi (z najwyższym szczytem Snowdon'em - 1085 m.) i wschodni raczej nizinny. Większa część ludności zamieszkuje południowe, bardzo uprzemysłowione, wybrzeże.
Historia: od 2 tysiąclecia p.n.e. Walia zamieszkiwana była przez różne plemiona celtyckie, najczęściej określane wspólnym mianem Brytonów (łac. Prytani). Podbita przez Rzymian w roku 78 została tylko powierzchownie zromanizowana. W V wieku została schrystianizowana (z Walii podobno pochodził św Patryk, patron Irlandii). W kolejnych wiekach zaznaczył się silny napór germańskich plemion Anglów i Sasów, spychając pozostałych Celtów do Kornwalii, Strathclyde i Walii właśnie. Nazwa Walia pochodzi od staroangielskiego słowa waelisc, oznaczającego obcego.
Już w VII wieku Walia i Szkocja pozostały jedynymi krajami nieopanowanymi jeszcze przez Germanów. Najeżdżana dodatkowo przez wikingów Walia została na krótko zjednoczona przez Gruffydda ap Llywelyna (1039 - 1083), potem jeszcze kilkakrotnie Walijczycy zrywali się aby zerwać więzy łączące ich z coraz bardziej dominującą Anglią. Ostatni Walijczyk władający krajem - Gruffyd ap Cynan zginął w antyangielskim powstaniu w 1282 roku. W roku 1287 Walia ostatecznie została podporządkowana koronie angielskiej a w 1301 Edward I nadał swemu synowi tytuł księcia Walii, który to honor do dziś otrzymują brytyjscy następcy tronu. W 1535 władzę w Aglii przejął Henryk VII, z walijskiego rodu Tudorów. Przyspieszyło to tylko proces asymilacji Walijczyków z angielską społecznością wyspy. Walia otrzymała angielski system prawny, administracyjny i religijny, a lokalna arystokracja uzyskała miejsce w parlamencie. W 1707 przy okazji unii angielsko-szkockiej stała się księstwem.
Pomimo tego, że została podbita najwcześniej ze wszystkich celtyckich krajów, jej mieszkańcy zachowali w dużej części język i zwyczaje swych przodków. Jeszcze sto lat temu tylko po walijsku mówiło 60% mieszkańców. Dzisiaj takich osób w zasadzie się nie spotyka, ale ponad 600 tys ludzi wciąż używa walijskiego na co dzień, a drugie tyle go biernie rozumie. W 1998 roku odbyło się referendum w sprawie utworzenia specjalnego samorządnego zgromadzenia walijskiego przy rządzie brytyjskim. Większość mieszkańców powiedziała „tak”, wobec czego w rok później odbyły się wybory do rady, która być może stanowić będzie zalążek przyszłego niezależnego walijskiego parlamentu. Odbywa się to zgodnie z przyjętą w Wielkiej Brytanii zasadą „devolution”, czyli stopniowego uniezależniania się regionów Zjednoczonego Królestwa od centralnego rządu.
Jako ciekawostkę przedstawiam listę walijskich królów i władców. Warto zajrzeć chociażby po to, aby poznać oryginalne walijskie imiona.
Gospodarka:
- Produkt narodowy brutto: 14,8 tys dolarów USA/osobę (1997)
- Struktura PKB (1994): przetwórstwo 28.5%, usługi finansowe 17.4%, edukacja i opieka zdrowotna 15.5%, turystyka 12.9%, rolnictwo 2%.
- Bezrobocie (1997): 8,1%
Główne partie:
Ambasada Wielkiej Brytanii w Polsce:
al. Róż 1
00-556 Warszawa
tel: (022) 628-10-01
fax: (022) 621-71-61
 |
I na koniec najdłuższa na świecie nazwa stacji kolejowej:
Llan-fair-pwll-gwyn-gyll-go-ger-y-chwyrn-drobwll-llan-tysiliog-ogo-goch, czyli:
Kościół świętej Marii w dolinie białej leszczyny, nieopodal gwałtownych wirów, w pobliżu kościoła świętego Tysilo przy czerwonej jaskini. |
|
