IRA - historia

Początki

Początków irlandzkiego ruchu oporu doszukiwać się można w ruchu Zjednoczonych Irlandczyków (United Irishmen) Wolfa Toona. Zainspirowani wojną o niepodległość Stanów Zjednoczonych i ideami Rewolucji Francuskiej z 1790 roku, starali się poderwać naród irlandzki do walki z angielskim panowaniem. Zbrojne powstania wybuchały w latach 1798, 1803, 1848 i 1867. W połowie XIX wieku wyłonił się ruch Fenian, z którego później miała wyłonić się IRA. Propagował on ideę zbrojnej walki o niepodległość, zdobywając dużą popularność w Irlandii i w Stanach Zjednoczonych. Ukoronowaniem i jednocześnie końcem ruchu było nieudane powstanie w 1867 roku. (W tym samym czasie w Ameryce wielu Irlandczyków walczyło w wojnie domowej po stronie unionistów, przeciwko Anglikom aktywnie wspierających konfederatów, wiąże się z tym ciekawa historia, do przeczytania tutaj).

Walka o niepodległość

W połowie 1913 roku, jako forma protestu wobec planowanego wprowadzenia w Irlandii tzw. Home Rules, czyli Rządów Domowych zawiązała się organizacja Ulster Volunteer Force, Ulsterskich Ochotników, w istocie paramilitarna, chcąca zbrojnie utrzymać Ulster w obrębie Imperium Brytyjskiego. W odpowiedzi w listopadzie 1913 roku powołana została organizacja Irish Volunteers, (Oglaigh na hEireann) - Ochotników Irlandzkich. W momencie wybuchu Wielkiej Wojny przywódcy IV postanowili wziąć udział w walkach po stronie angielskiej, choć część oddziałów pozostała w kraju przygotowując się do powstania.

Sunday, Bloody Sunday Piosenka pod tym właśnie tytułem, upamiętniająca ofiary brutalnej akcji ulsterskiej policji, nagrana przez irlandzki zespół rockowy U2 stał się nieoficjalnym hymnem IRA i ludzi do niej zbliżonych poglądami. Wersji midi (bardzo dobrej jakości) możecie posłuchać tutaj

Powstanie Wielkanocne (Easter Rising) było punktem zwrotnym. Wiele osób uważa Deklarację Niepodległości za dokument założycielski IRA. Powstanie, które trwało niecały tydzień w zamyśle miało objąć cały kraj, jednak jedyne walki zbrojne miały miejsce w stolicy - Dublinie. Wskutek złego rozplanowania działań i kłótni w szeregach dowództwa, powstanie zostało szybko rozbite przez wojska angielskie. Na płaszczyźnie militarnej poniosło całkowitą klęskę, pokazało jednak, że Irlandczycy sa w stanie walczyć o niepodległość swojego kraju, bez względu na niesprzyjające warunki. Szczególnie rozstrzelanie przywódców zrywu wstrząsnęło mieszkańcami wyspy i znacznie ożywiło nurt niepodległościowy. Tymczasem tysiące Irlandczyków ginęło na polach bitewnych we Francji, mając nadzieję, że okazując męstwo w walce przyczynią się do powstania niezależnej Irlandii, tysiącom młodych Ulsterczyków rząd brytyjski obiecywał coś dokładnie odwrotnego. W obliczu powszechnego poboru w Irlandii, w wyborach powszechnych w 1918 roku ludność wyspy masowo poparła Sinn Fein. W tym samym czasie Ochotnicy Irlandzcy zdobyli sobie powszechne uznanie.

W styczniu 1919 roku posłowie Sinn Fein ogłosili powstanie niezależnego parlamentu Irlandii - Dáil Eireann, ogłaszając równocześnie Irlandię republiką. Powstały wtedy niezależne instytucje, w tym rząd centralny, ministerstwa i niezawisły sąd. Ochotnicy Irlandzcy zostali przemianowani na Irlandzką Armię Republikańską (Irish Republican Army) pod dowództwem ministerstwa obrony i podległą parlamentowi. W odpowiedzi rząd brytyjski ogłosił nieważność wszystkich wydanych decyzji i wypowiedział wojnę młodej irlandzkiej demokracji. IRA, nie posiadając przewagi militarnej rozpoczęła wojnę partyzancką, pierwszą na taką skalę w XX wieku na świecie (taktyka używana przez IRA, a zwłaszcza przez oddział Toma Barry'ego była później używana jako sztandarowy przykład wojny partyzanckiej i wzór dla wielu późniejszych oddziałów, także polskiej partyzantki z czasów II wojny światowej). Społeczeństwo irlandzkie stało się świadkiem niezwykłych zbrodni dokonywanych przez wojska Korony. Został wprowadzony stan wojenny, trzech wysokich urzędników miejskich, członków IRA zostało rozstrzelanych, całe ulice, sklepy i fabryki były niszczone i palone do gołej ziemi. IRA odpowiedziała wzmożeniem działań partyzanckich, co więcej skutecznych, zwłaszcza przeciwko tzw „Oddziałom Pomocniczym”, i „Black And Tans” (dosłownie „podpalani” - nazwa wzięta od koloru umundurowania), w których służyli głównie miejscowi przeciwnicy niepodległości. Stan ten określany był przez władze w Londynie jako „zamieszki”; następne dwa lata obfitowały w krwawe zajścia, włączając w to „Krwawą Niedzielę”, kiedy w zamachu zginęło 23 osób cywilnych i wojskowych, pożar w mieście Cork i zniszczenie Custom House w Dublinie.

Wolna Irlandia

Walki zostały przerwane dopiero po podpisaniu układu (Londyn, 6.12 1921 r.), na mocy którego nastąpił podział wyspy, na część południową, niezależną, z własnym rządem (aczkolwiek głową kraju miał pozostać monarcha angielski) oraz część północną, pod bezpośrednimi rządami Londynu. Wielu irlandzkich nacjonalistów nie przyjęło traktatu do wiadomości, wywołując wojnę domową, trwającą przeszło rok i pochłaniającą wiele ofiar po obydwu stronach, zginął wtedy Michael Collins, który stanowił fundament dzisiejszej Armii Republikańskiej. IRA, podobnie jak Dáil Eireann podzieliła się na dwie części. Ostatecznie wojna domowa skończyła się po przeszło roku, po wezwaniu IRA do złożenia broni przez swych ochotników. Po zrezygnowaniu z walki zbrojnej, IRA ponownie przyciągnęła do siebie wielu sympatyków, odgrywając kluczową rolę w wyborze pierwszego premiera z Fianna Fail, partii która wyłoniła się właśnie z IRA, Eamonna de Valery w 1932 roku. Przez całe lata 30 IRA nie mogła znaleźć sobie miejsca na scenie politycznej Irlandii, wchodząc w koalicje z partiami lewicowymi i prawicowymi. Wśród przywódców IRA w tym czasie był Sean McBride, później wybitny działacz na rzecz praw człowieka, laureat pokojowej nagrody Nobla. W 1939 roku rozpoczęła się seria ataków bombowych w angielskich miastach, lecz szybko za sprawą przymusowego internowania członków IRA - zarówno w Irlandii Północnej jak i na południu, akcja wygasła a sama IRA zaczęła chylić się ku upadkowi. W 1949 roku IRA wydała oświadczenie o niepodejmowaniu żadnych akcji wymierzonych w 26 niepodległych hrabstw Irlandii. W tym samym czasie rząd brytyjski wymusił podział wszystkich partii działających na terenie całej wyspy, co dotknęło przede wszystkim partie opowiadające się za zjednoczeniem wyspy, mające duże poparcie w Ulsterze. W latach 50 rząd irlandzki przy poparciu wszystkich partii prowadził pokojową agitację na rzecz zjednoczenia, opór Londynu sprawił, że IRA znów stała się popularna w swoim kraju. W połowie lat 50 podjęła ona szereg ataków na brytyjskie instalacje wojskowe, mające na celu zdobycie broni i będące przygotowaniem do przyszłych akcji wymierzonych w Wielką Brytanię. Zaczynał się czas wielkich niepokojów.

Troubles

Troubles, czyli „kłopoty” zaczęły się pod koniec lat 60 i trwają praktycznie aż do dziś. Dopiero niedawno zarysowały się szanse na pokojowe zakończenie konfliktu, który kosztował życie setek niewinnych ludzi. Dopiero w ostatnich latach pojawił się cień szansy na pokojowe rozwiązanie tego krwawego konfliktu. Rozmowy wciąż trwają, sukcesem jest już to, że wszystkie strony powstrzymały się od aktów terroru. Poniżej przedstawiam chronologiczny zapis najważniejszych wydarzeń z najnowszej historii Irlandii:

1968
05.10	Dwudniowe zamieszki mieszkańców Derry z policją po zakazaniu przez władze miejskie marszu w obronie praw obywatelskich. Ostatecznie stłumione przez RUC. Powszechnie uznaje się te wydarzenia z początek „Kłopotów” w Irlandii Północnej.
09.10	Po gwałtownych demonstracjach studenckich w Belfaście, zawiązuje się Demokracja Ludowa, People's Democracy (PD), radykalnie lewicowa grupa studencka
30.10	Jack Lynch, Taoiseach wzywa do zjednoczenia Irlandii, celem zapobieżenia dalszym konfliktom
04.11	Premier Irlandii Północnej, Terence O'Neill stwierdza, że nie może być mowy o włączeniu Irlandii Północnej do Republiki bez zgody parlamentu.
22.11	O'Neill ogłasza pięciopunktowy plan.05ący na celu zmniejszenie poczucia krzywdy odczuwanej przez katolików w Irlandii Północnej, plan obejmuje m. in. sprawy przydziału mieszkań i wyborów lokalnych
09.12	Przemowa O'Neilla w parlamencie, „Ulster na rozdrożu”
1969
04.01	Czterodniowy marsz PD z Belfastu do Derry został zaatakowany przez zgromadzenie lojalistów na moście w Burntollet, koło Derry. Dalsze zamieszki wybuchły, gdy marsz dotarł do miasta.
16.07	Samuel Devenny, taksówkarz z Derry umiera na skutek pobicia przez ulsterską policję w kwietniu tego samego roku. Uznawany jest przez wielu za pierwszą ofiarę „troubles”, inni uważają, że był nią Francis McCloskey, znaleziony 13 lipca na ulicy Derry, prawdopodobnie również pobity przez policję.
12.08	W następstwie poważnych zamieszek po paradzie Apprentice Boy, Lynch organizuje polowe szpitale w pobliżu granicy z Irlandią Północną
08	Wprowadzenie brytyjskich oddziałów wojskowych
10.09	Armia brytyjska kończy budowę „linii pokoju” w Belfaście
1970
11.01	Sinn Féin dzieli się na części: Oficjalną (Official) i Tymczasową (Provisional), odzwierciedlając podobny rozłam w IRA w 1969 roku
07	Zamieszki na Falls Road w Belfaście
1971
06.02	Strzelec Robert Curtis stał się pierwszym żołnierzem, który zginął w Irlandii Północnej
09.08	Wprowadzenie prewencyjnych internowań, objęły one ponad 300 osób
04.12	Bomba podłożona przez UVF w barze McGurka przy North Queen Street w Belfaście zabija 15 ludzi
1972
30.01	Krwawa Niedziela. 13 osób zostało zastrzelonych przez oddział spadochroniarzy armii brytyjskiej podczas marszu protestacyjnego w Derry. 14 ofiara zmarła wkrótce w szpitalu.
02.02	Płonie ambasada brytyjska w Dublinie
22.02	Odwetowy atak IRA, siedmiu ludzi zostaje zastrzelonych w koszarach w Aldershot, siedzibie 16 brygady spadochronowej (tej samej, która strzelała do demonstrantów).
24.03	Rząd brytyjski rozwiązuje Stormont i ogłasza wprowadzenie rządów bezpośrednich, zaraz po tym jak rząd północnoirlandzki odmawia przekazanie części uprawnień Westminsterowi.
21.07	Krwawy Piątek: Dziewięciu ludzi ginie, 130 zostaje rannych od wybuchów 22 bomb podłożonych przez IRA w różnych miejscach w Belfaście. UDA odpowiada zabijając dziewięciu katolików
1973
31.07	Pierwsze obrady zgromadzenia Irlandii Północnej
21.11	Osiągnięcie porozumienia co do podziału władzy w Irlandii Północnej
1974
14.05	Zgromadzenie Północnoirlandzkie przegłosowało porozumienie zawarte w Sunningdale
15.05	Ulsterska Rada Robotników (Ulster Workers' Council) ogłosiła strajk generalny w proteście przeciw porozumieniu, wiele fabryk oraz stocznia w Belfaście zostały unieruchomione
17.05	W zamachach bombowych w Dublinie i Monaghan giną 33 osoby. Zarówno UDA jak i UVF nie przyznają się do odpowiedzialności
28.05	Zakończenie rządów bezpośrednich, upadek egzekutywy, UWC ogłasza koniec strajku
05.12	Ustawa o zapobieganiu terroryzmowi zostaje rozszerzona na Irlandię Północną
1975
31.07	Trzej członkowie zespołu Miami Showband zostają zastrzeleni przez UVF
1976
01	Zastrzelenie 10 robotników w Kingsmills
12.08	Marsz kobiet, część wielkiego zgromadzenia Ludzi Pokoju (Peace People) w Belfaście po zabiciu dwóch dzieci Maguire
01.09	Rząd Republiki ogłasza stan wyjątkowy
1977
05.10	Seamus Costello, lider IRSP zostaje zastrzelony w Dublinie
1978
17.02	Dwunastu ludzi ginie w zamachu bombowym zorganizowanym przez IRA w hotelu La Mon House w hrabstwie Down
1978	Początek „brudnego protestu„ republikanów w więzieniu w Maze
1979
20.02	Jedenastu protestantów, znanych jako „rzeźników z Shankill” zastaje skazanych na dożywocie za wiele zbrodni, wliczając w to dziewiętnaście morderstw
30.03	W zamachu zorganizowanym przez INLA ginie konserwatywny mówca północnoirlandzki, Airey Neave
27.08	IRA zabija 18 żołnierzy w pobliżu Warrenpoint. Tego samego dnia od wybuchu na własnej łodzi ginie lord Mountbatten, do zamachu przyznaje się Tymczasowa IRA (PIRA)
1980
02.07	Rząd brytyjski ogłasza propozycję przekazania części władzy Irlandii Północnej, jednak prak zgody pomiędzy stronami, odsuwa tę możliwość na dalszy plan
1981
05.05	Tommy Sands, jako pierwszy z wielu więźniów politycznych umiera w 66 dniu głodówki. Zamieszki w Belfaście, Derry i Dublinie
1982
06.12	W wyniku bomby podłożonej przez INLA w dyskotece w Ballykelly ginie 17 osób
1983
30.05	Pierwsze spotkanie Nowego Forum Irlandii (New Ireland Forum) w Dublinie
21.11	Trzech księży zostaje zastrzelonych podczas mszy w Darkley Pentecostal Church, w hrabstwie Armagh. Do zamachu przyznała się CRF (Catholic Reaction Force)
1984
12.10	Czterech ludzi zabitych w ataku bombowym IRA w Grand Hotel w Brighton podczas konferencji Partii Konserwatywnej. Celem zamachu była Margaret Thatcher, premier Wielkiej Brytanii.
1985
23.02	Lider SDLP, John Hume, spotyka się w nieznanym miejscu z kierownictwem IRA
15.11	Margaret Thacher i premier Irlandii, Garret FitzGerlad podpisują Porozumienia Angielsko-Irlandzkie, Anglo-Irish Agreement (AIA) w Hillsborough w Irlandii Północnej
1986
03.03	Unioniści przeprowadzają Dzień Akcji (Day of Action) w proteście przeciwko porozumieniu
23.06	Rozwiązanie Zgromadzenia Północnoirlandzkiego. Policja siłą wyprowadza 200 lojalistów ze Stormontu
1987
08.05	Ośmiu członków IRA zostaje zastrzelonych przez wywiad angielski (SAS) w Loughall.
08.11	Jedenastu ludzi ginie w zamachu bombowym IRA w Dniu Pamięci (Remembrance Day) w Enniskillen
1988
11.01	John Hume i Gerry Adams spotykają się na rozmowach, obydwoje zaprzeczają, że sprawa zawieszenia ognia przez IRA jest ich tematem
06.03	Na Gibraltarze agenci SAS zabijają trzech nieuzbrojonych członków IRA
16.03	Michael Stone atakuje ludzi zgromadzonych na pogrzebie zastrzelonych na Gibraltarze. Trzy ofiary śmiertelne
19.03	Dwóch oficerów armii ginie zabitych przez tłum na pogrzebie ofiar Stone'a w zachodnim Belfaście
20.08	Ośmiu brytyjskich żołnierzy ginie w wyniku wybuchu bomby w służbowym samochodzie w Ballygawley
19.10	Rząd brytyjski ogłasza zakaz pokazywania, bądź ogłaszania w mediach członków Sinn Fein
1989
22.09	Dziesięć ofiar zamachu IRA na Królewską Szkołę Muzyki w Deal, hrabstwo Kent w Anglii
1990
31.10	Sekretarz Stanu Irlandii Północnej, Peter Brooke ogłasza, że próby rozpoczęcia rozmów z IRA, po wielu miesiącach zostały wstrzymane.
09.11	Brooke ogłasza, że Wielka Brytania nie posiada istotnych interesów ekonomicznych i strategicznych w Irlandii Północnej i akceptuje jej przyłączenie do Republiki za zgodą mieszkańców
1991
31.01	W kolejnym wystąpieniu Brooke mówi, że rozmowy pokojowe są „możliwe, a nie prawdopodobne”
07.02	IRA ostrzeliwuje budynek rządu brytyjskiego z moździerzy podczas obrad gabinetu
25.03	DUP, UUP, AP i SDLP zgadzają się na nową formułę rozmów
22.04	UVF i UFF ogłaszają przyłączenie się do zawieszenia ognia na czas rozmów pokojowych
30.04	Dwustronne spotkanie partii politycznych z Peterem Brooke'm nie potrafi rozwiązać problemu ???
25.05	UUF łamie zawieszenie ognia zabijając kanclerza Eddiego Fullertona w hrabstwie Donegal
09.11	Trzej żołnierze UDR zostają zabici w wyniku bomby podłożonej w ciężarówce przez IRA w Glenanne, hr. Armagh
14.06	Dyplomata australijski, Ninian Stephen zostaje mianowany przewodniczącym North-South strand of talks
17.06	Rozpoczęcie rozmów w zamku Stormont, zakończone 3 lipca
05.07	Połączone Dowództwo Sił Zbrojnych Lojalistów (Combined Loyalist Military Command) ogłasza przerwanie rozejmu
16.09	Brooke spotyka się z przywódcami lokalnych partii, w celu wznowienia rozmów pokojowych, jednak w obliczu majowych wyborów parlamentarnych w Wielkiej Brytanii, wszystkie próby kończą się niepowodzeniem
1992
17.01	Ośmiu protestanckich robotników ginie po podłożeniu przez IRA bomby w minibusie przy Teebane, hr. Tyrone.
04.02	Troje ludzi zastrzeleni w biurze Sinn Fein na Falls Road, przez oficera RUC, który następnie popełnił samobójstwo
05.02	Lojalistyczni snajperzy zastrzelili pięciu katolików w biurze bukmacherskim na Lower Ormeau Road w Belfaście
09.03	Delegaci z czterech największych partii Ulsteru spotkali się w Stormoncie na pierwszych obradach nowej tury rozmów pokojowych
12.06	Impas w rozmowach, (kwestia wewnętrznego rządu Irlandii Północnej), rozpoczęcie dyskusji na inne tematy. Nie ustalono daty kolejnej tury rozmów
10.08	Uznanie za Ulsterskiego Stowarzyszenia Obrony, (Ulster Defence Association, UDA) za organizację nielegalną
02.09	Rozpoczęcie drugiej tury rozmów, liderzy DUP, pastor Ian Paisley i Peter Robinson wycofują się z negocjacji, lecz powracają do nich po trzech tygodniach
23.09	1000 kilogramowa bomba IRA niszczy wojskowe laboratoria naukowe w południowym Belfaście
10.11	Unioniści wycofują się z rozmów, Ninian Stephan oznajmia, że są obarczeni odpowiedzialnością za rozwiązanie najistotniejszych problemów w Irlandii Północnej
1993
20.03	Wybuch bomby zabija dwoje dzieci w Warrington i staje się początkiem Inicjatywy Pokojowej (Peace Initiative)
10.04	Hume i Adams spotykają się z inicjatywy księdza Alexa Reida, wydają wspólne oświadczenie wyłączające wewnętrzne osadnictwo do prawa narodowego samostanowienia Irlandczyków jako całości
07.10	Hume wydaje dokument zawierający główne pryncypia porozumienia z Adamsem dla Tanaiste'a, Dicka Springa i Taoiseach'a, Alberta Reynoldsa
23.10	Trzej ludzie giną od wybuchu bomby IRA podłożonej w sklepie rybnym na Shankill Road w Belfaście. Gerry Adams niesie trumnę ofiar zamachu
30.10	W Greysteel, hr Derry ginie siedmiu ludzi ostrzelanych przez UFF
28.11	Gazeta angielska, „The Observer”, ujawnia, że kontakty IRA z rządem brytyjskim istniały już od wielu lat
15.12	Dokument opublikowany przez premiera Wielkiej Brytanii, Johna.05ora stwierdza, że mieszkańcy Irlandii Północnej sami zadecydują o swej przyszłości i żąda od IRA natychmiastowego przerwania stosowania przemocy
1994
19.01	Rząd irlandzki zawiesza zakaz pokazywania w mediach członków niektórych ugrupowań
18.06	Sześciu katolików zostaje zastrzelonych przez paramilitarne oddziały lojalistów w pubie w Loughinisland, hr. Derry
07	Gwałtowne zamieszki podczas marszów Oranżystów w Drumcree w Portadown
31.08	IRA ogłasza całkowite zawieszenie ognia
06.09	Reynolds, Hume i Adams ściskają dłonie na schodach budynków rządu
13.10	CLMC ogłasza zawieszenie ognia
09.12	Pierwsze oficjalne spotkanie członków rządu z Sinn Fein. Kwestia rozbrojenia powoduje poważne opóźnienia w rozmowach
1995
12.01	Armia brytyjska zaprzestaje dziennego patrolowania Belfastu
30.11	Prezydent Bill Clinton ściska rękę Garry'ego Adamsa w kawiarni na Falls Road podczas pobytu w Belfaście
05.12	Przywódca Międzynarodowej Komisji ds. Rozbrojenia, były senator amerykański George Mitchell, zaprasza do rozmów rozbrojeniowych przedstawicieli wszystkich partii.
1996
26.01	Zostaje opublikowany raport Michella, określa on sześć warunków, jakie muszą spełnić ugrupowania które chcą rozpocząć rozmowy pokojowe.
09.02	IRA po 16 miesiącach zrywa zawieszenie broni. W centrum handlowym w Londynie wybucha 1 tonowa bomba, zabijając dwie osoby
30.05	W wyborach do Forum Północnoirlandzkiego Sinn Fein zdobywa rekordową ilość głosów
07.06	Oficer policji Irlandzkiej, Jerry McCabe zostaje zastrzelony w Adare, hrabstwo Limerick
10.06	Sinn Fein zostaje wykluczona z rozpoczynających się rozmów pokojowych
15.06	1,5 tonowa bomba wybucha w centrum Manchesteru
07.07	Taksówkarz-katolik, Michael McGoldrick zostaje zastrzelony przez bojówkarzy UVF pod Lurgan w hrabstwie Armagh
13.07	Ponad półtonowy ładunek wybuchowy w samochodzie-pułapce eksploduje pod hotelem Killyhevlin w Enniskillen, w hrabstwie Fermanagh raniąc 40 osób. Wybuch poprzedzony był tygodniowymi zamieszkami, wywołanymi dorocznym marszem Oranżystów przez Garvachy Road w Portadown. Policja ulsterska, RUC, za pomocą siły umożliwiła przemarsz protestantów.
07.10	Wybuch dwóch bomb podłożonych przez IRA w kwaterze głównej Armii Brytyjskiej w Irlandii Północnej w koszarach Thiepval w Lisburn. Ginie jeden żołnierz
1997
05.04	Zagrożenie bombowe ze strony IRA spowodowało odroczenie Aintree Grand National (prawdopodobnie jakieś zawody sportowe). Narasta panika w całej Wielkiej Brytanii
01.05	Wybory do Izby Gmin powodują, że premierem zostaje socjalista Tony Blair, Gerry Adams i Martin McGuiness mogą ponownie zasiąść w parlamencie
16.05	Blair odwiedza Irlandię Północną i zapowiada przełom w rozmowach z Sinn Fein
16.06	Blair wstrzymuje rozmowy z oficjelami Sinn Fein, po zastrzeleniu przez IRA dwóch oficerów RUC w Lurgan
06.07	Wybuchają zamieszki po tym jak RUC blokuje ulicę Garvachy Road w Portadown by umożliwić przemarsz Oranżystów
20.07	Na prośbę Gerry'ego Adams IRA wznawia zawieszenie broni
26.08	Międzynarodowa Komisja Rozbrojeniowa zaczyna rozmowy na temat ustalenia warunków rozbrojenia, najbliższe miesiące nie przynoszą żadnych postępów
29.08	Sekretarz Stanu ds. Irlandii Północnej, Mo Mawlan, ogłasza, że IRA może przystąpić do oficjalnych rozmów pokojowych
09.09	Sinn Fein podpisuje reguły Michella i rozpoczyna wielostronne rokowania, rozmowy pokojowe nabierają nowego rytmu
17.09	Do rozmów przystępują Ulsterscy Unioniści (UU), DUP nadal trzyma się z boku
13.10	Adams i McGuiness po raz pierwszy spotykają się z Tonym Blairem w zamku Stormont w Belfaście
1998
29.03	Zostaje podpisane Porozumienie Wielkiego Piątku, które reguluje status Irlandii Północnej, dając szansę na pokojowe rozwiązanie konfliktu, pod traktatem podpisują się wszystkie liczące się strony konfliktu
21.04	Oddział LVF (Loyalist Volunteer Force) zabija Adriana Lampha, katolika. Jest to pierwsza ofiara konfliktu po podpisaniu układu.
22.04	Irlandzki parlament przegłosowuje 19 poprawkę do konstytucji, likwidującą miedzy innymi zapis o niepodzielności Irlandii. Zatwierdza również termin 22 maja dla referendum mającego ratyfikować zawarte w Wielki Piątek porozumienie.
25.04	Ginie następna ofiara LVF, Ciaran Heffron. Zamach ma na celu zniweczenie osiągniętego niedawno kompromisu w konflikcie w Północnej Irlandii.
22.05	Referendum w sprawie Porozumienia - po wielkiej akcji zachęcającej do głosowania za układem, w którą zaangażowało się wielu znanych ludzi - w tym premier Wielkiej Brytanii Tony Blair, prezydent USA, Bill Clinton. W Irlandii Północnej za głosowało aż 71% uprawnionych, przy bardzo dużej, bo 81% frekwencji. W Republice Irlandii za głosowało 94% obywateli.
25.06	Wybory do nowego Zgromadzenia Irlandzkiego (Irish Assembly). Wygrało je UUP zdobywając 28 miejsc (Sinn Fein otrzymało 18 miejsc) - jej lider, David Trimble zostaje przewodniczącym zgromadzenia.
23.08	Zamach RIRA na centrum handlowego Omagh, ginie 28 osób
27.08	RIRA i pozostałe republikańskie oddziały paramilitarne składają broń, według oświadczeń polityków, nie spowoduje to zaprzestania ścigania sprawców tragedii sprzed paru dni
1999 - 2003
w przygotowaniu