Glosariusz

Active Service
Termin używany przez IRA na określenie własnych ludzi biorących aktywny udział w akcjach specjalnych.

Alliance Party
Mała, umiarkowana partia w Irlandii Północnej głosząca utrzymanie unii z Wielką Brytanią.

Ardchomhairle
Narodowa organizacja polityczna, zazwyczaj partia.

Árd Fheis
Doroczna konwencja polityczna, zwykle odnosząca się do partii.

Bunreacht na hÉireann
Konstytucja Republiki Irlandii.

CRF - Catholic Reaction Force
Katolicka Siła Odwetu. Odpowiedzialna za zamordowanie trzech dostojników kościelnych w kościele Darkley Pentecostal w listopadzie 1983 r. Uważa się, że CRF jest jedną z odnóg INLA.

Korona
Termin używany na oznaczenie rządu brytyjskiego i jego sił (takich jak British Army) i instytucji z które stanowią Wielką Brytanię a na czele których stoi królowa.

Continuity IRA (CIRA)
Jedna z grup republikańskich, które wyłoniły się w ostatnich czasach i które niezłomnie sprzeciwiają się rozmowom pokojowym.

Dáil Éireann
Siedziba i nazwa parlamentu Republiki Irlandii.

DL - Democratic Left
Lewica Demokratyczna - partia założona w 1992 roku, w wyniku rozłamu w Partii Pracy, kiedy odrzucony został socjalizm w stylu radzieckim. W ostatnich wyborach partia zdobyła pięć miejsc w Dail i jedno w Senacie oraz była jednym z trzech członków „tęczowej koalicji” rządzącej Irlandią od XI 1995 do VI 1997.

DUP - Democratic Unionist Party
Demokratyczna Partia Unionistów - prawicowa partia w Ulsterze, wywodząca się z UUP (Ulster Unionist Party). Zawzięcie antyrepublikańska, jej liderem jest wielce kontrowersyjny pastor Ian Paisley.

ESRI - Economic and Social Research Institute.
Instytut Ekonomii i Rozwoju Społecznego.

E4A
Komórka wywiadowcza RUC podejrzana o udział w kilku „przypadkowych” strzelaninach mających miejsce we wczesnych latach 80.

Fenianie
W Ulsterze termin, zazwyczaj używany w znaczeniu pejoratywnym, określający katolików, a mający oznaczać, że dana osoba jest republikaninem. Prawdziwi Fenianie byli irlandzko-amerykańską grupą rewolucjonistów działającą w latach 60 XIX wieku.

Fianna Fáil
Największa partia polityczna w RI, założona przez Éamona de Valerę w 1926. Partia centrowa, silnie republikańska. W chwili obecnej jej lider, Bertie Ahern sprawuje rolę premiera.

Na Fianna
Republikański ruch młodzieżowy, mający powiązania z Sinn Fein.

Fine Gael
Druga pod względem wielkości i roli w państwie partia w Republice Irlandii. Partia chadecka, założona w 1933 r, zdobyła ponad 25% głosów w ostatnich wyborach parlamentarnych. Posiada 47 miejsc w Sejmie i jest największą partią w rządzie. Liderem partii jest John Bruton.

GAA - Gaelic Athletic Association
Gaelickie Stowarzyrzenie Sportowe, ciało nadzorujące rozgrywanie zawodów w sportach gaelickich, takich jak hurling czy futbol gaelicki. W tej chwili GAA zabrania swoim członkom czynnego uczestnictwa w służbach bezpieczeństwa w Irlandii Północnej.

Garda
Policja irlandzka, pełna nazwa to Garda Síochána (Strażnicy Pokoju). Jej funkcjonariusze nie noszą broni.

Gardaí
Liczba mnoga od Garda.

H-Blocks
Potoczna nazwa budynków w więzieniu Maze w którym więziono większość aktywistów IRA.

HEA - Higher Education Authority
Urząd do spraw szkolnictwa w Irlandii.

IDA - Industrial Development Authority
Urząd państwowy mający na celu przyciągnięcie do Republiki Irlandii zagranicznego kapitału.

IDB - Industrial Development Board
Podobna organizacja, ale działająca na rzecz rozwoju Irlandii Północnej.

INLA - Irish National Liberation Army
Irlandzka Armia Wyzwolenia Narodowego, mała paramilitarna organizacja republikańska, ostatnia która zadeklarowała zawieszenie broni, odpowiedzialna za zamach w Omagh.

IPLO - Irish People's Liberation Organisation
Grupa powstała w wyniku rozłamu w INLA.

IRA - Irish Republican Army
Największa i najstarsza republikańska organizacja paramilitarna. Celem IRA jest zjednoczenie Republiki Irlandii i Irlandii Północnej. Ogłosiła zawieszenie broni w 1994 roku, ale powróciła na krótko do przemocy w lutym 1996, ostatnio przyjmuje stanowisko coraz bardziej ugodowe.

IRSP - Irish Republican Socialist Party
Republikańska Irlandzka Partia Socjalistyczna - polityczne skrzydło INLA.

Junior Ministers
Oficjalnie pełnią funkcje Ministrów Stanu. Nie są członkami rządu. Pracują jako bliscy współpracownicy różnych ministrów rządu.

Joint Declaration on Northern Ireland
Wspólna Deklaracja na rzecz Irlandii Północnej - ogłoszony w 1993 roku spis podstawowych pryncypiów których spełnienie miało ustanowić ramy oparcia dla nawiązania politycznej współpracy rządów Zjednoczonego Królestwa i Republiki Irlandii.

Katolicy
Na południu stanowią przytłaczająca większość spośród 3,6 milionowej Republiki Irlandii. W Irlandii Północnej stanowią 43% z 645 tys. populacji. Pomimo, że stanowią największą jednorodną grupę wyznaniową, stanowią mniejszość.

Labour Party
Partia Pracy - założona w 1912 roku na konferencji irlandzkich związków zawodowych w Clonmel na wniosek Jamesa Connolly'ego, Jima Larkina i Williama O'Briena. Ma swoją reprezentację w Dáil Éireann, Seanad Éireann a także w Parlamencie Europejskim jako członek Partii Europejskich Socjalistów - Party of European Socialists (PES).

LEDU
Ciało odpowiedzialne za rozwój małego i średniego przemysłu w Irlandii Północnej.

Leinster House
Siedziba i miejsce obrad zarówno Dail jak i Seanad Eireann. Stoi na Kildare Street w Dublinie.

Lojalista
Osoba, która sprzeciwia się połączeniu Republiki Irlandii i Irlandii Północnej oraz opowiada się za otrzymaniem się jej unii z Wielką Brytanią.

LVF - Loyalist Volunteer Force
Lojalistyczne Siły Ochotnicze - aktywna lojalistyczna grupa paramilitarna przeciwna rozmowom pokojowym. Oskarżona o popełnienie co najmniej 16 morderstw od czasu swego powstania w czasie zamieszek w Drumcree w 1996 r. Jej pierwszy przywódca, Billy Wright, został zamordowany przez INLA w więzieniu Maze 27 grudnia 1997.

MEP - Member of the European Parliament.
Członek Parlamentu Europejskiego.

MI5
Brytyjska agencja wywiadowcza, sprawująca pełną kontrolę nad walką rządu brytyjskiego z IRA.

MI6
Wywiad brytyjski działający poza granicami kraju.

MP - Member of the Parliament
Członek brytyjskiego parlamentu.

Nacjonalista
Osoba opowiadająca się za zjednoczeniem Irlandii bez użycia środków przemocy.

NIO - Northern Ireland Office
Organ zarządzający Irlandią Północną, kierowany przez Sekretarza, w jego skład wchodzi zawsze kilku ministrów rządu brytyjskiego.

NORAID - Irish Northern Aid Committee.
Założony w Ameryce republikański fundusz inwestycyjny, jedno ze źródeł finansowania różnych grup republikańskich.

Official IRA
IRA Oficjalna - republikańska frakcja paramilitarna. Powstała w 1969 roku w wyniku rozłamu w IRA na dwie organizacje - Provisional IRA (IRA Tymczasowa) i Official IRA. Ta ostatnia w 1972 roku zadeklarowała zawieszenie ognia i ogłosiła samorozwiązanie. Miała ścisły związek z Partią Pracy.

Oglaigh na hEireann
Nazwa IRA w języku gaelickim. Używana przez nią w oficjalnych komunikatach i ostrzeżeniach bombowych.

Oireachtas
Termin używany dla określenia wspólnego zgromadzenia dwóch irlandzkich izb parlamentu - Dáil i Seanad, zwykle jest przy tym obecny Prezydent.

People's Democracy
Ludowi Demokraci - grupa skrajnie lewicowa. Założona w 1968, odegrała jednorazową rolę w ruchu Civil Rights (praw obywatelskich).

Progressive Democrats
Progresywni Demokraci - partia założona w 1985 r. Ma w tej chwili 4 miejsca w Dáil i dwóch senatorów. Liderem partii jest Mary Harney, pierwsza kobieta w Irlandii kierująca partią polityczną.

Reprezentacja proporcjonalna
Sposób przeprowadzenia wyborów. Przy użyciu reprezentacji proporcjonalnej miejsca w parlamencie uzyskują partie polityczne proporcjonalnie do ilości otrzymanych głosów. Gwarantuje to udział w parlamencie nawet małych lokalnych partii.

Protestant
W Irlandii Północnej wyznawca każdej innej niż katolicka religii chrześcijańskiej. Liczebność protestantów w Irlandii Północnej wynosi około 855 tys. co stanowi 57% całej populacji. Ogromna większość protestantów opowiada się za unią z Wielką Brytanią.

PAF - Protestant Action Force
Nazwa używana przez lojalistów z UVF.

Provisionals/Provos
Jeszcze jeden termin używany na określenie dzisiejszej IRA. Tzw. IRA Tymczasowa szybko przyćmiła swą „konkurentkę” - IRA Oficjalną i teraz termin Provisional jest synonimem IRA.

PUP - Progressive Unionist Party
Progresywna Partia Unionistów - mała partia unionistyczna, oficjalne skrzydło UVF, lojalistycznej organizacji paramilitarnej.

Quarter-Master General
Przywódca Rady Wojskowej IRA, osoba odpowiedzialna za zaopatrzenie bojowników w broń i środki finansowe do przeprowadzenia akcji terrorystycznych.

Red Hand Commandos
Komanda Czerwonej Ręki - nielegalna lojalistyczna grupa paramilitarna odpowiedzialna za wiele zamachów.

Referendum
Głosowanie, w którym biorą udział wszyscy obywatele powyżej 18 lat. Opowiadają się w nim w sprawie proponowanej poprawki do konstytucji.

Republikanin
Osoba wyrażająca opinię o konieczności zjednoczenia całej Irlandii w jedno państwo.

Republican Movement
Ruch Republikański - nazwa używana do określenia zarówno Sinn Féin, legalnej partii politycznej jak i IRA, nielegalnej organizacji paramilitarnej.

RIR - Royal Irish Regiment
Królewski Regiment Irlandzki - regiment w armii brytyjskiej założony w 1992 roku z połączenia Ulster Defence Regiment i Royal Irish Rangers.

RTÉ - Radio Telefís Éireann
Państwowa telewizja irlandzka. RTE1 i Network 2 to jej dwa programy telewizyjne.

RUC - Royal Ulster Constabulary
Policja w Irlandii Północnej, znienawidzona przez wszystkie grupy republikańskie.

SAS - Special Air Services
Wywiad wojskowy Armii Brytyjskiej.

SDLP - Social Democratic and Labour Party
Partia Pracy i Socjaldemokratów - największa nacjonalistyczna partia w Irlandii Północnej. Sprzeciwia się stosowaniu przemocy.

Shankill Butchers
Rzeźnicy z Shankill - lojalistyczny gang mający swą bazę w dzielnicy Shankill w Belfaście - w latach 70 był odpowiedzialny za zabójstwo 19 ludzi w przeciągu 19 miesięcy.

Sinn Féin
Polityczne skrzydło IRA. Organizacja działająca legalnie zarówno w Republice Irlandii jak i w Irlandii Północnej.

Special Branch
Komórka wywiadowcza sił policyjnych, zarówno na Północy jak i na Południu.

Stormont
Siedziba i nazwa rządu w Irlandii Północnej. Miejsce w którym odbywają się wielostronne rozmowy pokojowe.

Taoiseach
Premier rządu Republiki Irlandii, w tej chwili jest nim przywódca Fianna Fail, Bertie Ahern.

Tánaiste
Wicepremier, w chwili obecnej lider Progressive Democrats, Mary Harney.

TD - Teachta Dála
Poseł Dáil Eireann.

Troubles - Kłopoty
Eufemistyczny termin używany do określenia okresu stosowania przemocy w Irlandii Północnej. Generalnie uważa się, że rozpoczął się on w trakcie marszów w obronie praw obywatelskich w 1969 roku.

Troops Out Movement
Grupa (głównie brytyjska), która wierzy, że obecność armii brytyjskiej w Irlandii Północnej jest największą przeszkodą w postępach w rozmowach pokojowych.

UDA - Ulster Defence Association
Ulsterskie Stowarzyszenie Obrony - wyjęta spod prawa organizacja lojalistyczna, związana z Ulster Freedom Fighters (UFF).

UDP - Ulster Democratic Party
Mała partia unionistyczna osiągająca umiarkowane sukcesy w wyborach. Łączy się ją z UDA/UFF.

UDR - Ulster Defence Regiment
Oddział brytyjskiej armii, zawiązany w 1970 dla zastąpienia rozwiązanych właśnie, zdyskredytowanych sił specjalnych "B-Specjals". Złożona głównie z protestantów, uważana przez nacjonalistów za wrogą. Niektórzy jej członkowie byli więzieni za aktywność paramilitarną. Po rozwiązaniu w 1992, UDR została zastąpiona przez Royal Irish Regiment (RIR).

UFF - Ulster Freedom Fighters
Ulsterscy Bojownicy o Wolność - nielegalna grupa paramilitarna - w zasadzie inne określenie UDA.

Unionista
Osoba deklarująca poparcie dla utrzymania unii Irlandii Północnej z Wielką Brytanią.

UTV - Ulster Television
Telewizja Ulsterska - niezależna komercyjna stacja działająca na terenie Irlandii Północnej.

UUP - Ulster Unionist Party
Ulsterska Partia Unionistów - największa partia polityczna w Irlandii Północnej, opowiada się za utrzymaniem bezpośredniego rządu Westminsteru w Ulsterze. Kieruje nią David Trimble.

UVF - Ulster Volunteer Force
Kolejna nielegalna lojalistyczna grupa paramilitarna, ma powiązania z Progressive Unionist Party.

Ulster Workers Council
Ulsterska Rada Robotnicza - organizacja lojalistyczna która zorganizowała dwutygodniowy strajk w 1974 roku, który spowodował upadek świeżo powołanego wspólnego rządu Irlandii Północnej (NI Executive). Została założona jako opozycja dla tego co uważano za wtrącanie się Republiki Irlandii do spraw Irlandii Północnej.

VCP - Vehicle Check Point
Termin używany w armii brytyjskiej.

WP - Workers' Party
Partia Robotnicza - mała, ekstremalnie lewicowa partia polityczna.