Wstęp

W tym dziale postaramy się w przystępny sposób podać Wam garść wiadomości o monetach irlandzkich wybijanych od 1928 roku aż do wprowadzenia euro. Jeśli jesteś numizmatykiem, to niekoniecznie znajdziesz tu coś nowego. Natomiast jeśli jesteś miłośnikiem Irlandii i szukasz irlandzkich i celtyckich symboli na czym tylko się da (tak, jak my;)) to świetnie trafiłeś :)

W dalszych działach opiszemy nie-irlandzkie monety, na których można znaleźć symbole irlandzkie, szkockie, walijskie i mańskie a nawet angielskie.

 Pierwsze monety w Wolnej Irlandii

W 1926 roku rząd nowo powstałego Wolnego Państwa Irlandii (Irish Free State) powołał komitet którego celem miało być stworzenie nowej irlandzkiej monety. Przewodniczącym był poeta William Butler Yeats.
Rząd już wcześniej podjął decyzję o wprowadzeniu waluty opartej o brytyjskie szterlingi. Po dyskusji komitet zdecydował, że na awersie każdej monety będzie widnieć harfa celtycka, jako że była ona symbolem Irlandii począwszy od lat 30-tych XVI wieku. Na rewersie zdecydowano umieścić zwierzęta kojarzące się z każdym irlandzkim wiejskim gospodarstwem. Alternatywnym pomysłem było umieszczenie na rewersach postaci świętych, ale projekt ten odrzucono ze względu na antagonizmy religijne panujące wśród ludności Irlandii.

Zrekonstruowana harfa Briana Boru. Harfa na awersach monet jest jej dokładnym wizerunkiem
Wielu znanych rzeźbiarzy i rysowników zgłosiło swoje prace na zorganizowany przez komitet konkurs, który miał wyłonić projekty przyszłych obiegowych monet irlandzkich.
Monety według projektu Włocha Publio Morbiduciego były wybite w bardzo niewielkiej ilości egzemplarzy. Teraz są one cennymi rarytasami w prywatnych kolekcjach.
Jednak zwycięskimi okazały się projekty Percy'ego Metcalfa, zatem, po kilku modyfikacjach, w 1928 roku zaczęto wybijać monety według jego rysunku w Królewskiej Mennicy w Londynie.

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż stronę monety z harfą nazywamy awersem, natomiast strona na której są wizerunki zwierząt jest rewersem. Jest to jak najbardziej zgodne z numizmatyczną terminologią, w myśl której awers jest tą stroną monety na której znajduje się wizerunek króla bądź symbol kraju (w tym przypadku tym symbolem jest harfa).

Jako ciekawostkę polecamy obejrzenie monet zaprojektowanych przez Morbiduciego. Naszym skromnym zdaniem są one o wiele ładniejsze, niż monety będące w obiegu ;) Rysunki Morbiducciego mają więcej szczegółów i są bardziej dynamiczne, ponieważ zwierzęta przedstawione są w ruchu. Sami zobaczcie klikając na nazwy:

awers  |  1 pens  |  3 pensy  |  6 pensów  |  1 szyling  |  2 floriny  |  ½ korony

 Awers wspólny dla wszystkich monet (1928 - 2001)

Lata 1928 - 1937: Na awersie widnieje 16-to strunowa harfa irlandzka wzorowana na harfie Briana Boru znajdującej się w Trinity College w Dublinie.
Wokół harfy widnieje napis w gaeliku: "Saorstát Éireann", czyli "Wolne Państwo Irlandii"; data wybicia monety jest rozdzielona i umieszczona po obu stronach harfy.
Napisy wykonane są ozdobną czcionką w irlandzkim stylu.
 

Lata 1938 - 2001: Zmiana oficjalnej nazwy kraju z "Wolne Państwo Irlandii" na "Republika Irlandii" w 1938 roku pociągnęło za sobą konieczność zmiany napisu na awersie monety. Pojawił się napis "Éire" (Irlandia) po lewej stronie harfy, a cała data została przeniesiona na jej prawą stronę. Czcionka jaką wykonano napis uległa uproszczeniu, zmieniono też nieco wygląd samej harfy ale w minimalnym stopniu i nie będziemy tutaj opisywać takich detali :)

 Źródła:
Tekst opracowano na podstawie Irish Coinage
Skany monet w/g projektu Morbiduciego zaczerpnięto ze strony Coins of Ireland
Reszta zdjęć to skany monet z naszej własnej kolekcji.