Geraldowie

T gaelicyzowany ród FitzGeraldów (Geraldów) i jego dzieje w XV i XVI wieku, jest najlepszym odbiciem historii i przemian zachodzących w południowej części Irlandii w tamtych czasach. Z Desmond, w południowym Munsterze, rządzili oni obszarem prawie 200 kilometrów kwadratowych, sprawując władzę praktycznie absolutną. Z kolei Geraldowie z Kildare władali całym hrabstwem Kildare, częścią Meath, Dublinem i Carlow, a sieć ich obronnych strażnic rozciągała się od Strangford Lough na wybrzeżach hrabstwa Down aż do Adare na południu. Posiadali też własną flotę, której używali do sprawowania kontroli nad wybrzeżami Irlandii. Małżeństwa z największymi rodami z Anglii, jak również z rodami pochodzenia normańskiego jak i gealickiego od samego początku były częścią ich polityki. Co ciekawe jednak, z każdym pokoleniem stawali się coraz bardziej „Irlandzcy”, aby w końcu po wiekach stać się prawdziwymi irlandzkimi patriotami.

Ósmy earl Desmond, Thomas Fitzgerald był najwybitniejszą postacią z południowej gałęzi Geraldów. Irlandczycy zachowali sobie jego postać na długo w swoich sercach, nazywając go „Chrystusowym Męczennikiem”. Był pierwszym (z długiej listy), który został zamęczony za sprawę niezależności Irlandii. Thomas zamierzał powołać do życia Uniwersytet Narodowy, w tym celu przygotował, odrzucony niestety w 1466 w Droghedzie, Akt Partlamentu. Nakazami i drogą perswazji usiłował zjednoczyć dwie obce sobie grupy Irlandczyków. Był promotorem i patronem handlu i wymiany z kontynentem. Został zamordowany przez earla Worcester, znanego później pod przydomkiem „Rzeźnik” (ścięty zresztą później w Londynie).

Gerald, ósmy earl Kildare (1477-1513) został nazwany później Gerait Mor”, czyli Gerald Wielki. Jego łagodne i sprawiedliwe rządy przysporzyły mu wielkiej popularności wśród Irlandczyków. Przez więzy krwi uzyskał posłuch i szacunek wśród największych gaelickich rodów. Z kolei Gerait Og, „Gerald Młodszy”, dziewiąty earl Kildare (1487-1534), pomimo, że został wychowany w Anglii, był jeszcze bardziej irlandzki niż jego ojciec. Kontynuował politykę mieszanych małżeństw, konsolidując potęgę rodu, osiągając wielką władzę i majątek. Jego politykę można by streścić w słowach: „zjednoczenie kraju i Irlandia dla Irlandczyków”. Początkowo został mianowany namiestnikiem przez swego kuzyna, Henryka VIII w 1513. Po siedmiu latach rządów, został odsunięty od władzy, oskarżony przez Anglików o „podejrzane praktyki i spiskowanie”.
Jego kuzyn, earl Desmond wszedł w układy z Franciszkiem I, królem Francji i szkockimi Kowenantami (1523) zawierając pakt, mający na celu wyrzucenie Anglików z Irlandii. Miałoby się to odbyć w czasie szkockiego najazdu na Anglię od północy. Jednak w decydującym momencie chwila zawahania wodza szkockiej armii, diuka Albany, sprawiła, że Szkoci wrócili do domów. Earl Kildare został wezwany do Anglii w sprawie wyjaśnienia zaszłych okoliczności. Został tam oskarżony przez kardynała Wolseya oskarżony o zdradę.

Silken Thomas Fitzgerald Jeszcze przed wyruszeniem w drogę do stolicy Imperium, wyznaczył swego syna na zastępcę. Był to słynny Silken Thomas (czyli Tomasz Jedwabny - jego przydomek wywodzi się ponoć od kolorowych wstążek które przypinał do ramienia). Nie zważając na rady ojca, który polecał mu, aby trzymał się w kręgu swych zaufanych ludzi w Maynooth, rodowej rezydencji, wyruszył z grupą poddanych do Dublina, gdzie nieoczekiwanie i ku ogólnemu zaskoczeniu, ogłosił, że przybywa tam jako wróg króla. Nie wiadomo za czyją sprawą pojawił się tam list, mówiący o tym, że stary Gelald został zabity. Lord Thomas, po krótkich konsultacjach, powodowany najpewniej emocjami, nierozważnie wzniecił rewoltę, na przekór radom wszystkich swych przyjaciół i zaufanych. Jak się tego można było spodziewać, przeciwnik stawił silny opór. Po początkowych, skromnych zresztą, sukcesach, Anglia przysłała do Irlandii setki żołnierzy, którzy przywieźli ze sobą nowy wynalazek - armatę. Po oblężeniu twierdzy Maynooth i wymordowaniu jej obrońców (słynna tzw. „amnestia z Maynooth”), Thomas poddał się i został przewieziony do londyńskiej Tower, gdzie przebywał już jego ojciec, który tym razem naprawdę umarł wkrótce po tym, kiedy dowiedział się o nieudanej insurekcji syna. Thomas został powieszony, łamany kołem i poćwiartowany w Tyburn w 1537 roku.

W następnycj latach wykorzenienie rodu Geraldów stało się celem oficjalnej polityki. Akt Parlamentu z 1537 roku skonfiskował wszystkie ziemie Fitzgeraldów i przekazał je Koronie.

 Źródła:
History of the Irish Race - internetowa historia Irlandii stworzona przez www.features.net.