Święta Brygida

ycie świętej Brygidy tonie w mrokach dziejów, niektórzy uważają, że była to postać realna, inni twierdzą, że istniała jedynie w wyobraźni i wierzeniach ludzi. Tak czy siak, poniżej możecie znaleźć próbę przedstawienia tego, co przetrwało o niej do dziś w nielicznych zapiskach i liczniejszych legendach.

Brigith z Kildare

Pomimo tego, że Brigith jest chyba najbardziej znaną irlandzką świętą osobą poza samym świętym Patrykiem, jej życie nie może być udokumentowane zbyt dobrze. Co prawda „Żywot św. Brygidy” spisany przez mnicha Cogitosusa powstał ponad nieco ponad 100 lat po przypuszczalnej dacie jej śmierci, ale skupia się głównie na wyliczaniu cudów przezeń dokonanych.

Mówi się, że urodziła się w okolicach dzisiejszego Kildare w 457 roku, chociaż inna tradycja wskazuje na Faughart w hrabstwie Louth. Oboje jej rodzice, Dubtach i Broceach należeli do lokalnej arystokracji, chociaż jedno ze źródeł twierdzi, że matka, Broceach, była niewolnicą w domu ojca. Ogólnie akceptowane jest, że Broceach była chrześcijanką, zaś Dutbach został prawdopodobnie nawrócony w późniejszych latach. Brigid od młodości wykazywała się hojnością wobec ubogich, ponoć jeszcze jako dziecko rozdała im cały przechowywany przez matkę zapas masła. Modliła się później o to aby nie zauważono jej występku - jej prośba została wysłuchana i cały zapas w cudowny sposób się odnowił. Ojciec bez większych problemów zaakceptował jej postanowienie o wstąpieniu do zakonu, głównie z powodu jej oporu wobec wszelkich propozycji zamążpójścia.

Wraz z siedmioma innymi młodymi dziewczętami złożyła śluby przed biskupem Longford, świętym Mel (ciekawostka - w pierwszych paru wiekach chrześcijaństwa Irlandia „wyprodukowała” kilkuset świętych, została nimi cała rzesza biskupów - będących zwykle opatami klasztorów - kilku irlandzkich diecezji). Szukając miejsca, w którym mogłaby osiąść na stałe, poprosiła króla Leinsteru o tyle ziemi, ile mógł przykryć jej płaszcz. Kiedy ten zgodził się na to (zapewne z krzywym uśmieszkiem pod wąsem), płaszcz w cudowny sposób powiększył się, obejmując obszar całego Curragh, pokrywając zielone pola sławne przez wieki jako teren konnych wyścigów.

Krzewienie chrześcijaństwa w Irlandii nie polegało na całkowitym wykorzenianiu pogańskich tradycji - raczej na umiejętnym adoptowaniu ich na potrzeby nowej religii. W ten sposób pogańskie ośrodki kultu stawały się miejscami kojarzonymi z religią i wierzeniami chrześcijańskimi. święto Brygidy przypada 1 lutego, w dniu w którym obchodzono wcześniej pogańskie święto wiosny - Imbolc. Co bardziej znaczące, imię Brigid było imieniem pogańskiej bogini - choć wydaje się, że nie było to określenie jednego konkretnego bóstwa, ale zbiorowego okeślenia „świętej postaci”. Atrybuty pogańskiej Brigid, takie jak moc uzdrawiania, nauczania i poezja zostały gorliwie transponowane do osoby świętej i jej nowo założonego zakonu w Kildare. Słowo kildare znaczy dosłownie „dębowy kościół” - na jego miejscu znajdowało się prawdopodobnie pogańskie (być może druidyczne) sanktuarium z płonącym od stuleci świętym ogniem. Po śmierci Brigid, około 525 roku Kildare stało się ważnym ośrodkiem nauki w średniowiecznej Irlandii.

Brigid dużo podróżowała po Irlandii, wspomagając dzieło świętego Patryka w nawracaniu ludności, ale nie istnieje żaden przekaz o ich spotkaniu. Jest jej przypisywanych wiele cudów, takich jak uleczanie trędowatych, czy przywracanie mowy i słuchu.
Inne opowieści mówią o przemianach jakich miała dokonywać - wody w piwo, czy kamieni w sól, jeszcze inne o jej trosce o zwierzęta. Miała również negocjować uwolnienie porwanych ludzi. Chyba najbardziej znaną historią jest opowieść jak to odwiedziła pewnego razu umierającego wodza klanowego, poganina. Kiedy modliła się za niego, mimowolnie splatała różne gałązki w formę krzyża. Człowiek ów dowiedział się od niej o znaczeniu tego symbolu chrześcijaństwa, nawrócił się i został przed śmiercią ochrzczony. Do dzisiaj żywa jest w Irlandii tradycja plecenia na 1 lutego krzyży świętej Brygidy, w nadziei, że będzie on ochraniać dom przed wszelkimi złymi rzeczami przez następny rok. Dla zainteresowanych, krótki opis jak samemu zrobić taki wiklinowy krzyż.

Brygida zwana była „Marią Gaelów”, co zostało na stałe zaakcentowane w irlandzkim języku w tradycyjnym zwrocie „niech Maria i Brygida będą z tobą”. Jej wpływ nie ogranicza się jedynie do Irlandii, czczono ją przez stulecia w niezliczonych krajach. Według angielskiej legendy rycerstwo, które właśnie ją obrało sobie za patronkę, jako pierwsze zaczęło nazywać swoje żony mianem bride, którym to słowem określa się dzisiaj narzeczoną.

Imię Brigid zapisuje się różnie w różnych krajach, Oto przykłady:
Brighid, Bride (Szkocja), Brid, Brigit, Bridget, Briganta (Anglia), Brigan, Brigindo (wymarły język galijski), Berecyntia, Brigandu (Francja), Bride, Brigantia, Briginda, Brigdu, Brig, Cerridwen, Caridwen, Ceridwen, Breed, Bridh, Ffraid (Walia), Bridget (Szwecja).

Z Brigid związanych jest kilka szczególnych miejsc w Irlandii. Jedną z nich jest studnia nazwana jej imieniem znajdująca się na starym cmentarzu w Faughart (jedno z możliwych miejsc urodzin świętej). Powiada się, że z tej samej studni czerpała wodę Brigit. Nie jest to całkowicie wykluczone, badania archeologiczne cmentarza wykazały obecność w tym miejscu bardzo starego kościoła.

  Cała seria szczególnych miejsc wiąże się z kapliczką Brigid w Faughart, kilka charakterystycznych kamieni stamtąd nosi swą własną nazwę i przypisuje się im szczególne własności - i tak head stone przynosić ma ulgę w przeróżnych bólach głowy, aby się ich pozbyć należy przyłożyć czoło do wyrytej w kamieniu szczeliny. Z kolei eye stone to małe wgłębienie, w którym zawsze znajduje się uświęcona woda mająca leczyć chore oczy. Nawet w upalne dni zawsze znaleźć tam można kilka kropel wody. Jest jeszcze knee stone mający dwa wgłębienia, idealne, żeby na nich przyklęknąć i back stone leczące chore plecy tym, który zechcą się na nim położyć.