Cormac MacArt

pośród wszystkich królów rządzących Irlandią w trzecim stuleciu najbardziej opiewanym przez bardów, poetów i kronikarzy był Cormac. Jego ojciec, Art, syn Conna Sto Bitew, znany był jako Art Samotny, po tym jak stracił swych braci - Connla i Crionna, zabitych przez wujów. Po raz pierwszy okazał Cormac swą mądrość i zdolności przywódcze na dworze Lugaida w Tarze. Przymioty te uczyniły go jednym z największych władców Irlandii.

Z wygnania w Connaughcie niedoświadczony młodzieniec powrócił do Tary, gdzie nierozpoznany, zaczął wypasać owce biednej wdowie. Jedna z owiec dostała się do królewskich ogrodów i zniszczyła część monarszych warzyw. Król Lugaid, wściekły po usłyszeniu tych faktów, ogłosił, że jako wyrównanie szkód, rekwiruje owcę. Ku zaskoczeniu dworu, młody pasterz, który obserwował co się dzieje wstał i zwracając się do króla powiedział: „Niesprawiedliwy jest twój wyrok, królu, ponieważ królowa straciła tylko kilka warzyw, czy biedna wdowa ma przez to stracić cały swój dobytek?”. Gdy król otrząsnął się ze zdumienia, spojrzał w zamyśleniu na chłopca i spytał lekceważąco: „O mądry pasterzu, jaki więc powinien być wyrok?” Conn, nie zbity z tropu odparł: „Mój wyrok jest taki: wełna z owcy powinna posłużyć za odszkodowanie za zjedzone przez nią warzywa - ponieważ zarówno wełna jak i warzywa wyrosną znowu”. Uderzająca mądrość wyroku wywołała entuzjazm wśród dworzan. Ale król podniósł głos i powiedział: „To jest sąd króla”. Tak więc mądrość Conna zdradziła go, musiał uciekać.

Wrócił i objął tron po tym jak Lughaid został zabity. Z okazji koronacji wydał dla swych poddanych ucztę, wtedy to Fergus Black Tooth z Ulsteru, który z zawiścią patrzył na Ard Righ, czyli arcykróla, osmalił włosy Cormaca - stwarzając pretekst dla którego ten młody człowiek ponownie musiał uciekać (po raz kolejny przewija się tu motyw ułomnego władcy). Tytuł Ard Righ uzyskał na rok Fergus - do czasu gdy Cormac powrócił prowadząc ze sobą armię i wspierany przez Taiga, syna Cianna i wnuka wielkiego Oililla z Munsteru, całkowicie zniszczył uzurpatora do tronu w wielkiej bitwie pod Crionną (nad rzeką Boyne). Fergus i jego dwaj bracia zostali zabici, a Cormac zdobył pozycję niekwestionowanego arcykróla Irlandii.

Taig otrzymał duży obszar ziemi pomiędzy Damlaig (Duleek) i rzeką Liffey, zwany od teraz Ciannachta. Stał się potomkiem rodów O'Hara, O'Gara, O'Carrols i innych rodzin z północnej Irlandii. W czasach Cormaca świat opływał w dostatki, ziemia rodziła obfite plony, a morza pełne były wszelkiego stworzenia. Nie było niesprawiedliwości i rozbójników w tych czasach, każdy cieszył się życiem w pokoju. Cormac przebudował pałac w Tarze, wyposażając go z więlkim przepychem. Zbudował Teach Mi Chuarta, wielką salę bankietową, długą na 200 metrów, szeroką na 15 i 15 metrów wysoką. Jeszcze całkiem niedawno pozostałości tej wielkiej sali i jej czterdziestu drzwi były widoczne na wzgórzu Tary. W Księdze Leinster jest napisane, że „trzystu ludzi opiekuje się pałacem w Tarze. Poza poetami i bardami byli tam wszyscy którzy chcieli zobaczyć króla: Galowie, Rzymianie, Frankowie, Fryzyjczycy, Longobardowie, Szkoci, Sasi, Piktowie, wszyscy oni chcieli spotkać się z nim, i przybywali ze złotem i srebrem, konno i na rydwanach, a on ich przyjmował”. Wszyscy przybywali do Cormaca, gdyż nie było w tych czasach człowieka bardziej obdarzonego honorem, godnością i mądrością, poza tylko jednym Salomonem, synem Dawida.

Wspaniały król zmarł w roku 267 - na więcej niż półtora stulecia przed przybyciem św. Patryka. Powiada się, że Cormac nawrócił się na chrześcijaństwo na siedem lat przed śmiercią. Tradycja mówi także, że inspirowany nową wiarę wypowiedział na łożu śmierci życzenie, że nie chce być pogrzebany wraz z innymi pogańskimi władcami. Lecz druidzi zlekceważyli jego życzenie, każąc pochować go razem z jego przodkami w Brugh nad rzeką Boyne. Lecz kiedy przygotowywano pogrzeb, podczas przenoszenia ciała przez rzekę, wielka fala wzniosła się ponad głowy ludzi, zabierając je na szczyt wzgórza Ros na Riogh, gdzie już zgodnie z życzeniem został pochowany.

History of the Irish Race - internetowa historia Irlandii stworzona przez www.features.net.